“Cỗ chín lợn mười trâu không bằng tép dầu đầm Vạc”, câu nói đó đã chứng minh được loại tép này của Vĩnh Phúc được đánh giá vô cùng cao, được truyền miệng từ đời này sang đời khác.

Tép dầu đầm Vạc – Loại tép được đánh giá rất cao. ( Nguồn: Internet )

Có chiều dài từ 5 – 7cm, chiều ngang khoảng 1cm, tép dầu đầm Vạc là loại cá tự nhiên, không cần tốn công nuôi thả phức tạp. Bụng tép dầu trưởng thành đầy ắp trứng, và thời điểm thích hợp nhất để thu hoạch cá tép dầu là từ tháng 8 đến hết tháng 10 dương lịch. Dù tép dầu rất được ưa chuộng và người ta khai thác chúng rất nhiều nhưng loại cá này sẽ không thể tuyệt chủng, bởi hàng triệu trứng có trong bụng mỗi con cá sẽ nhân giống cho tương lai, kế tiếp vòng đời sinh trưởng của chúng.
Cá tép dầu cũng như nhiều loại cá khác, được dùng chủ yếu để kho và nấu canh. Người ta bóp bụng cá, làm sạch ruột, rửa sạch sẽ rồi mới mang chế biến. Canh tép dầu với dưa cải chua, lá cỏ chua đồng hoặc mẻ là món ăn cực kỳ hấp dẫn và dễ hợp với khẩu vị nhiều người. Tép dầu đem kho cứng với cà bát muối, khoai sọ tươi, trám đen, dưa cải chưa thì ngon không để đâu cho hết. Gia vị đem kho bắt buộc phải có là tương, ớt, nước hàng, lá gừng tươi lót nồi hoặc vài lát gừng thái mỏng mang ướp với cá tươi. Niêu tép dầu kho cứng sẽ đậm đà vị thơm của cá đầm, bùi bùi ngậy ngậy, hết sức đưa cơm. Chẳng thế mà từ xưa, có những bà mẹ già lội đường xa hàng trăm cây số để mang ít tép dầu kho cho con đang ở quân y viện. Chút quà quê ấy ăn cùng với cơm dù nóng hay nguội cũng đều ngon.
Người dân Vĩnh Phúc xa quê, giữa những bữa tiệc thịnh soạn với rượu tây và cá hồi, vẫn đau đáu nhớ về bữa cơm “nhà quê” ăn cùng tép dầu Đầm Vạc kho cứng, mặn mà vị tương và thơm cay gừng ớt.