Đây là lần đầu tiên Việt Nam tham gia vụ kiện đầu tư quốc tế và được Hội đồng Trọng tài phán quyết không phải bồi thường cho chủ đầu tư. Bộ Tư pháp vừa phát đi thông cáo báo chí về kết quả vụ kiện giữa ông Michael McKenzie (người Mỹ) và Chính phủ Việt Nam liên quan đến dự án alibaba an phước tại Đồng Nai. Ông Michael McKenzie (công dân Mỹ) là chủ của công ty South Fork đã được Bộ Kế hoạch & Đầu tư cấp giấy chứng nhận đầu tư dự án khu nghỉ dưỡng South Fork vào ngày 4/11/2004. Theo giấy chứng nhận này, UBND tỉnh Bình Thuận sẽ thực hiện giao khu đất tại huyện Bắc Bình cho công ty của ông McKenzie.


Tuy nhiên, nhà đầu tư đất nền giá rẻ phản ánh tỉnh Bình Thuận đã không tiến hành giao đất mà lại cấp giấy phép cho công ty khác khai thác khoáng sản trong một phần khu đất dự kiến giao cho dự án South Fork mà ông không được biết đến. Vị này cho rằng sai phạm của UBND tỉnh Bình Thuận dẫn đến việc Việt Nam vi phạm cam kết trong Hiệp định thương mại Việt - Mỹ (tước đoạt bất hợp pháp khoản đầu tư, vi phạm các tiêu chuẩn đối xử công bằng, thỏa đáng và quy định về minh bạch tại Hiệp định).

Sau khi nhận được các thông tin trên, Bộ Tư pháp cho biết các cơ quan có thẩm quyền đã nhiều lần gặp gỡ, trao đổi và giải thích với ông McKenzie nhưng không được chấp nhận. Do đó, Thủ tướng đã giao Bộ Tư pháp phối hợp với các Bộ ngành, UBND tỉnh Bình Thuận tham gia giải quyết vụ kiện tại Trọng tài quốc tế. Tháng 7/2013, phiên họp giải quyết tranh chấp đã được Hội đồng Trọng tài quốc tế tổ chức tại Hong Kong (Trung Quốc). Trong lập luận của mình, đại diện Việt Nam cho rằng Hội đồng trọng tài không có thẩm quyền xem xét bất kỳ yêu cầu khởi kiện nào của ông McKenzie do ông này đã thiếu trung thực, thiếu thiện chí ngay từ khi làm thủ tục xin phép đầu tư tại Việt Nam. Khoản đầu tư của ông McKenzie cũng không được bảo hộ theo Hiệp định thương mại Việt Nam - Mỹ.

Sau 5 tháng kể từ khi kết thúc phiên giải quyết tranh chấp, tháng 12/2013, Hội đồng trọng tài đã ra phán quyết chấp nhận các lập luận của Việt Nam, khẳng định cơ quan này không có thẩm quyền xét xử vụ kiện. Hội đồng cũng bác bỏ tất cả các yêu cầu khởi kiện của ông McKenzie, buộc ông này phải thanh toán toàn bộ các chi phí mà Việt Nam phải chịu khi tham gia vụ kiện. Văn bản của Bộ Tư pháp cũng nêu rằng đây là vụ kiện đầu tư quốc tế đầu tiên mà Việt Nam tham gia, kết quả này cũng thể hiện Việt Nam luôn chào đón và tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư nước ngoài tiến hành đầu tư, kinh doanh hợp pháp tại Việt Nam.

Các cơ quan có thẩm quyền Việt Nam sẵn sàng thảo luận với nhà đầu tư để cùng giải quyết những khó khăn, vướng mắc hay những bất đồng, tranh chấp có thể xảy ra, tuy nhiên, Việt Nam không chấp nhận các đòi hỏi, yêu cầu hay khiếu kiện vô căn cứ của nhà đầu tư và sẵn sàng tham gia xử lý những vấn đề pháp lý, tranh tụng quốc tế để bảo đảm quyền lợi hợp pháp, chính đáng. Công ty TNHH Chánh Đức (sau đây gọi là Chánh Đức) muốn kiện đại diện pháp luật của An Trung là ông Trần Quý Dương - Giám đốc và bà Phạm Thị Thanh Hằng (vợ ông Dương) là cổ đông, với các tội danh lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, lừa đảo, vu khống và làm nhục người khác.

Theo những thông tin từ phương tiện truyền thông tỉnh Bình Thuận, dự án khu du lịch South Fork có diện tích 600 hécta được triển khai tại xã Hòa Thắng, huyện Bắc Bình với vốn đầu tư 50 triệu USD. Trong giai đoạn một của dự án này, UBND tỉnh Bình Thuận đã giao hơn 330 hécta cho công ty South Fork và yêu cầu công ty này phải hoàn thành vốn pháp định tại Việt Nam trong vòng 3 tháng. Sau 5 tháng tiếp theo, nếu phía chủ đầu tư đủ vốn pháp định mà chưa triển khai thì dự án vẫn bị thu hồi. Mặc dù điều kiện được đưa ra như vậy, nhưng đến giữa năm 2010, khi UBND tỉnh Bình Thuận tiến hành kiểm tra thì South Fork vẫn chưa triển khai dự án.

Tuy vậy liên doanh này đã đổ vỡ ngay tại thời điểm nhận giấy phép đầu tư tháng 3.2007 do đối tác không góp vốn theo đúng hợp đồng kinh doanh. Do vậy, Công ty TNHH Chánh Đức phải trả hết chi phí và chịu trách nhiệm thanh toán tất cả hợp đồng dịch vụ liên quan đến triển khai dự án. Công ty Chánh Đức dần cạn nguồn tài chính, nhiều khoản thanh toán nợ đã đến hạn. Kể từ giữa năm 2007 trở đi, thành viên góp vốn của Cty TNHH Chánh Đức là bà T.A, vợ ông cố chủ tịch Công ty TNHH Chánh Đức, đã chủ động ứng tiền trả cho các nhà thầu thay để dự án có thể tiếp tục duy trì đến năm 2009. Do không có khả năng trả cho bà T.A số tiền đã ứng ra trước đó cho nên số nợ này được chuyển thành 30% cổ phần cho bà N.A trong Công ty CP Chánh Đức Đà Lạt. Còn lại 70% cổ phần còn lại Chánh Đức nắm giữ.

Đại diện Chánh Đức cho biết vì cần thêm 1 cổ đông để đủ 3 cổ đông khi thành lập công ty cổ phần nên đã chọn An Trung để đứng tên thay 20% trên giấy đăng ký kinh doanh "nhằm bày tỏ thiện chí hợp tác". Như vậy, ba cổ đông sáng lập gồm: Chánh Đức (50%), bà T.A (30%) và An Trung (20%). Vào tháng 9.2009, Công ty TNHH Chánh Đức (sau này gọi là Chánh Đức) và Công ty CP An Trung (gọi tắt là An Trung) đã ký một hợp đồng hợp tác. Theo thỏa thuận trong hợp đồng, An Trung được Chánh Đức chuyển giao tổng cộng 40% tỉ lệ sở hữu Chánh Đức Đà Lạt và sẽ chuyển giao thêm 10% nếu hoàn thành dự án đúng tiến độ mà không cần phải thanh toán hoặc trả bất kỳ khoản phí nào cho Chánh Đức.